ADHD u dorosłych
ADHD u dorosłych to często niedodiagnozowane zaburzenie, które wpływa na codzienne życie, sferę zawodową i relacje rodzinne. Choć zespół nadpobudliwości kojarzymy głównie z dziećmi, objawy ADHD nie znikają w życiu dorosłym, lecz zmieniają się z wiekiem. Wciąż mogą utrudniać organizację pracy, zaburzać koncentrację czy kontrolę impulsów.
„Umysł czasem zabiera człowieka na takie wycieczki, niezależnie od tego, czy ma się ochotę mu towarzyszyć, czy nie”.
— Stephen King, pisarz
- Co to jest ADHD?
- Czy ADHD może być dziedziczne?
- Po czym poznać, że ma się ADHD?
- Jak diagnozuje się ADHD u dorosłych?
- Czy ADHD można wyleczyć?
- Przygotowanie przed wizytą u psychiatry.
- Proces diagnostyczny u psychologa.
Co to jest ADHD?
ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to zaburzenie, które objawia się trudnościami w utrzymaniu uwagi, nadmierną impulsywnością oraz hiperaktywnością (nadruchliwością).
Osoby z ADHD mogą mieć problemy z koncentracją, organizacją zadań, kontrolowaniem emocji oraz nadmiernym pobudzeniem. Objawy te mogą występować w różnym nasileniu, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, i wpływają na funkcjonowanie w życiu codziennym
Czy ADHD może być dziedziczne?
Przyczyny ujawnienia się ADHD są złożone i wieloczynnikowe, obejmuje zarówno czynniki genetyczne, jak i epigenetyczne.
Genetyka odgrywa kluczową rolę w powstawaniu objawów (w 80-90% przypadków). Badania pokazują, że ADHD często występuje rodzinnie – ryzyko jego rozwoju u dzieci rodziców z ADHD jest znacznie wyższe. Uważa się, że konkretne geny związane z neuroprzekaźnikami, zwłaszcza dopaminą, serotoniną oraz noradrenaliną wpływają na pojawienie się zaburzenia.
Czynniki epigenetyczne również mogą odgrywać rolę w rozwoju ADHD, choć ich wpływ jest mniej jednoznaczny. Do potencjalnych czynników zalicza się: niską masę urodzeniową noworodka, ekspozycję na toksyny (alkohol, niektóre leki czy nikotyna w czasie ciąży), przedwczesny poród czy urazy okołoporodowe. Warunki psychospołeczne, takie jak stres w rodzinie, mogą nasilać objawy, ale nie są główną przyczyną ADHD.
Po czym poznać, że ma się ADHD?
U dorosłych z ADHD objawy mogą być mniej widoczne niż u dzieci, ale nadal znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie. Najczęstsze objawy ADHD u dorosłych to:
Trudności z koncentracją i uwagą – dorosłe osoby z ADHD mają problem z utrzymaniem uwagi na zadaniach, łatwo się rozpraszają. Mają trudności z kończeniem zadań i zapamiętywaniem szczegółów.
Problemy z organizacją – często występuje chaos w życiu codziennym, trudności z planowaniem i zarządzaniem czasem. Prowadzi to spóźnień lub odkładania zadań na później.
Impulsywność – osoby dorosłe z ADHD mogą podejmować decyzje bez namysłu, mają problemy z kontrolą emocji. Ponadto bywają niecierpliwe, przerywają innym lub szybko reagują w stresujących sytuacjach.
Nadmierna aktywność psychiczna – zamiast typowej hiperaktywności fizycznej u dzieci, u dorosłych ADHD często objawia się „gonitwą myśli”, niezdolnością do wyciszenia się. Symptomy te prowadzą do uczucia wewnętrznego napięcia i stresu.
Problemy w relacjach interpersonalnych – trudności z koncentracją i impulsywność mogą prowadzić do konfliktów w pracy lub w życiu osobistym, a także do trudności w utrzymywaniu stabilnych relacji.
Niska tolerancja na frustrację – dorosłe osoby z ADHD łatwo się denerwują, szczególnie w sytuacjach, które wymagają cierpliwości lub precyzyjnego działania.
Wszystkie te objawy mogą prowadzić do problemów w pracy, trudności w relacjach, a także do niskiej samooceny, zachowań antyspołecznych i problemów emocjonalnych, a także zaburzeń lękowych, uzależnień czy depresji.
Jak diagnozuje się ADHD u dorosłych?
Kryteria diagnostyczne według ICD-11 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, opracowana przez WHO) dzielą ADHD na trzy typy:
- ADHD z przewagą deficytu uwagi (typ nieuważny).
- ADHD z przewagą nadpobudliwości-impulsywności (typ hiperaktywny-impulsywny).
- ADHD typu mieszanego (oba rodzaje objawów: deficyt uwagi i nadpobudliwość).
Dla rozpoznania zaburzenia kluczowe jest, aby objawy ADHD były chroniczne, utrzymujące się przez dłuższy czas (zwykle minimum 6 miesięcy) i prowadziły do istotnych trudności w życiu codziennym w kilku środowiskach.
Podczas wizyty psycholog i lekarz stosują standaryzowane narzędzia oceny, które pomagają zidentyfikować objawy ADHD. Służą temu specjalne skale i kwestionariusze diagnostyczne (jednym z kluczowych jest DIVA-5). Pełną diagnozę stawia lub wyklucza lekarz psychiatra, po wydaniu opinii przez psychologa, zajmującego się diagnostyką ADHD.
Czy ADHD można wyleczyć?
Leczenie ADHD (zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) obejmuje podejście zintegrowane i wielokierunkowe. Zwykle łączy ze sobą kilka elementów leczniczych takich jak:
- terapia farmakologiczna (np. leki psychostymulujące, zalecane przez lekarza psychiatrę)
- psychoterapia (w tym terapia poznawcza, trening umiejętności społecznych)
- psychoedukacja
- zmiany stylu życia
ADHD nie jest chorobą, którą można „wyleczyć” w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. Jednak można skutecznie zarządzać objawami ADHD i poprawić jakość życia dzięki odpowiednim i dobranym metodom terapii i wsparcia psychicznego.
U części osób objawy ADHD mogą zmniejszać się wraz z wiekiem, ponieważ rozwijają oni strategie radzenia sobie i kontrolowania objawów. Jednak u innych objawy mogą utrzymywać się przez całe życie, choć ich nasilenie i charakter zmieniają się w czasie. Na przykład nadpobudliwość może zmniejszyć się u dorosłych, ale problemy z koncentracją czy organizacją mogą pozostać lub wręcz nasilić się z wiekiem.
Co bardzo ważne nieleczone ADHD może spowodować ujawnienie się powikłań, a więc dodatkowych problemów psychicznych. Powikłaniami mogą być – uzależnienia, depresja oraz zachowania antyspołeczne.
W celu złagodzenia nieprzyjemnych objawów oraz zmniejszenia szans na ujawnienie się powikłań ADHD warto szukać specjalistów, którzy zajmują się terapią ADHD u dorosłych. Tylko tacy lekarze i psychoterapeuci mają doświadczenie w diagnozowaniu i dostosowywaniu skutecznych metod leczenia.
PSYCHIATRZY – LEK. KATARZYNA TWARDOSZ, LEK. MACIEJ DUL – KRAKÓW
ADHD!
Przygotowanie przed wizytą u lekarza psychiatry Katarzyny Twardosz dotyczące diagnostyki i leczenia ADHD u dorosłych – ważne wskazówki dla pacjentów:
Ważne! 
Pani doktor Katarzyna Twardosz zajmuję się farmakoterapią ADHD, aktualnie sama nie przeprowadza procesów diagnostycznych w tym kierunku.
Jednakże w zakresie diagnozy ADHD i spektrum autyzmu współpracuje z zaufanym zespołem psychologów, z którymi opracowała skuteczny model działania i standardy tworzenia opinii. Dzięki temu może zagwarantować spójność, rzetelność i kompleksowość całego procesu diagnostycznego. Z tego powodu przyjmuje wyłącznie opinie przygotowane przez psychologów z jej zespołu.
Jeśli posiadają Państwo opinię dotyczącą ADHD lub spektrum autyzmu sporządzoną przez psychologa spoza zespołu Pani Doktor, zalecamy kontynuowanie diagnozy z psychiatrą współpracującym bezpośrednio z tym specjalistą.
ADHD – przygotowanie do wizyty
ADHD – przygotowanie do wizyty- Opinia psychologa. Prosimy zabrać ze sobą opinię psychologiczną dotyczącą diagnozy ADHD przygotową przez psychologów z zespołu Pani dr Katarzyny Twardosz. (W przypadku zainteresowania Pani doktor udostępnia kontakty do psychologów z którymi bezpośrednio współpracuje w zakresie diagnostyki ADHD – apriori.psychiatra@gmail.com).
- Pomiar ciśnienia tętniczego i tętna. Przez 5 dni przed wizytą należy regularnie o tej samej porze dnia mierzyć ciśnienie tętnicze oraz tętno, zapisując trzy wartości: ciśnienie skurczowe, ciśnienie rozkurczowe, tętno. Brak tych pomiarów uniemożliwia rozpoczęcie terapii.
- Wyniki badań wykonywanych w przeszłości. Należy zabrać ze sobą wyniki wcześniej wykonanych badań (jeśli były zlecone przez innych lekarzy, w związku z podejrzeniem lub rozpoznaniem jakiejś choroby), w tym: badania laboratoryjne (np. morfologia, elektrolity, TSH) i badania obrazowe (np. EKG, EEG, rezonans, tomografia).
- Dodatkowo – badanie EKG i konsultacja kardiologiczna. Przed rozpoczęciem farmakoterapii wskazane jest wykonanie badania EKG (z opisem internisty lub kardiologa) w następujących sytuacjach:
● historia poważnej choroby serca u pacjenta lub w rodzinie (np. zawał, kardiomiopatia, arytmie).
● historia nagłego zgonu sercowego w młodym wieku w rodzinie (przed 50. rokiem życia).
● nieprawidłowości w badaniu serca (np. szmery, nieregularny rytm, wysokie ciśnienie). - Zalecane badania laboratoryjne przed leczeniem (nieobowiązkowe, ale pomocne w całościowej ocenie zdrowia):
● morfologia,
● AST, ALT, bilirubina,
● mocznik, kreatynina,
● sód, potas,
● TSH, fT3, fT4,
● glukoza,
● witamina B12, kwas foliowy, ferrytyna. - Upoważnienie lekarza do wglądu w IKP. Należy upoważnić lekarza do wglądu w Internetowe Konto Pacjenta (IKP), prosimy zapoznać się z informacją oraz instrukcją, w jaki sposób należy to zrobić:
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nowe-zasady-dla-recept-na-psychotropy
Dane lekarza:
numer PWZ lek. Katarzyny Twardosz – 3327027
Placówka medyczna – Apriori Centrum Medyczne.
Najlepiej upoważnić lekarza bezterminowo, aby nie trzeba było o tym pamiętać przed kolejnymi wizytami. - Możliwości sfinansowania terapii. Pacjent powinien mieć zasoby finansowe, aby po wizycie wykupić zalecone leki (około 200 – 300 zł).
ADHD – komfortowa wizyta online
ADHD – komfortowa wizyta onlinePrzy wyborze formy konsultacji psychiatrycznej online należy zadbać o:
– możliwość weryfikacji tożsamości – przed rozpoczęciem rozmowy pacjent jest proszony o okazanie dowodu osobistego lub innego dokumentu ze zdjęciem do kamerki internetowej.
– dobrą jakość audio i video – bardzo ważne jest, aby zapewnić komfortowe, ciche miejsce z dobrym połączeniem internetowym, kamerą oraz słuchawkami z mikrofonem.
– sprzęt komputerowy – najlepiej, aby wizyta odbyła się przy użyciu komputera, co ułatwi otwieranie i przesyłanie dokumentów.
ADHD – dodatkowe pytania o wizytę u dr Katarzyny Twardosz
ADHD – dodatkowe pytania o wizytę u dr Katarzyny TwardoszW razie dodatkowych pytań, możliwy jest kontakt z lek. Katarzyną Twardosz przed wizytą:
● Wiadomość prywatna przez stronę: Znany Lekarz
● Mailowo: apriori.psychiatra@gmail.com
lub z pracownikiem recepcji Apriori Centrum Zdrowia:
● Telefonicznie: 888 44 55 79
● Mailowo: recepcjaapriori@gmail.com
Przygotowanie przed wizytą u lekarza psychiatry Macieja Dula dotyczące diagnostyki i leczenia ADHD u dorosłych – wskazówki dla pacjentów:
Pan Doktor zaprasza na ogólną konsultację psychiatryczną (dłuższą), w trakcie której zostaną zaplanowane dalsze procesy diagnostyczno-terapeutyczne.
ADHD – ważne informacje
Udział w procesie diagnostycznym ADHD przeprowadzanym osobiście przez Pana Doktora nie oznacza potwierdzenia zaburzenia i wydania zaświadczenia z rozpoznaniem choroby. U niektórych pacjentów trudności, z którymi zgłaszają się do specjalisty mogą być spowodowane innymi przyczynami co podlega różnicowaniu w trakcie procesu diagnostyki u Specjalisty. Są to 3 dłuższe wizyty 50-minutowe, o których informuje Pan Doktor na wizycie pierwszorazowej, związane m.in. z przeprowadzaniem obszernego wywiadu DIVA 5.0.
MGR RAFAŁ LASEK – PSYCHOLOG – KRAKÓW
ADHD!
Proces diagnostyczny w kierunku ADHD u osób dorosłych – psycholog mgr Rafał Lasek – ważne wskazówki dla pacjentów:
Diagnoza ADHD u dorosłych to złożony i wieloetapowy proces, który wymaga rzetelnej wiedzy oraz dokładnej analizy objawów.
Ze względu na zróżnicowany obraz kliniczny oraz możliwość współwystępowania innych trudności, konieczne jest szczegółowe różnicowanie, aby zapewnić precyzyjną ocenę. Właśnie dlatego proces diagnostyczny wymaga czasu. Obejmuje zarówno analizę historii funkcjonowania pacjenta, jak i zastosowanie specjalistycznych narzędzi diagnostycznych. Tylko kompleksowe podejście pozwala na trafne rozpoznanie i opracowanie skutecznych zaleceń dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta.
ADHD u osób dorosłych – przebieg procesu diagnostycznego u psychologa
- Spotkania diagnostyczne – cały proces psychologiczny obejmuje zazwyczaj trzy spotkania, trwające około 60 minut.
- Testy przesiewowe (w zależności od potrzeb na przykład: GAD-7, PHQ-9, BDI-II, ITQ, SCID, MMPI-2, NEO-PI-R) – specjalistyczne skale i kwestionariusze, uzupełniane przez pacjenta, pomocne w procesie oceny zaburzeń towarzyszących.
- Wywiad oparty na DIVA 5.0 – jest to kluczowe narzędzie diagnostyczne, umożliwiające dokładne określenie objawów ADHD u pacjenta w przeszłości i obecnie.
- Różnicowanie z innymi zaburzeniami – diagnoza uwzględnia inne możliwe przyczyny zgłaszanych trudności, co pozwala na rzetelną ocenę problemu.
- Omówienie wyników i wydanie opinii.
– po zakończeniu opisanego procesu diagnostycznego odbywa się kolejne, bezpłatne już spotkanie trwające 30–60 minut.
– omawiane są wyniki diagnozy oraz zalecenia, które mogą obejmować, wskazania do psychoterapii, psychoedukacji, spotkania z psychiatrą lub do dalszej diagnostyki.
– pacjent otrzymuje pisemną opinię diagnostyczną, zawierającą podsumowanie procesu oraz ewentualne rozpoznanie objawów ADHD.
ADHD – ważne informacje
Udział w procesie diagnostycznym ADHD nie oznacza potwierdzenia zaburzenia i wydania zaświadczenia rozpoznającego chorobę. U niektórych pacjentów trudności, z którymi zgłaszają się do specjalisty mogą być spowodowane innymi przyczynami.
ADHD – dodatkowe pytania o wizytę u mgr Rafała Laska
W razie dodatkowych pytań, możliwy jest kontakt z mgr Rafałem Laskiem przed wizytą:
● Wiadomość prywatna przez stronę: Znany Lekarz
lub z pracownikiem recepcji Apriori Centrum Zdrowia:
● Telefonicznie: 888 44 55 79
● Mailowo: recepcjaapriori@gmail.com
Psychiatrzy i psychologowie w naszej placówce:
Mapa dojazdu i zapisy na wizyty do Centrum Medycznego Apriori:
W naszej przychodni w Krakowie lekarze i medycy przyjmują prywatnie.
Zapoznaj się z naszym cennikiem i umów wizytę pod numerem 888 445 579.
Sprawdź terminy u konkretnego specjalisty na portalu Znanylekarz.